U starijim razredima osnovne škole, učenici se polako pripremaju za što samostalniji pristup u proučavanju književno-umetničkog dela. Oni se pripremaju i obučavaju za istraživanje vrednosti tako što ustanovljavaju i uočavaju problem. Iznose svoje utiske nakon čitanja lektire, zapažaju i zaključuju na osnovu onoga što su pročitali. Na osnovu stečenih znanja koja su stekli u prethodnim godinama školovanja sada već mogu povezivati kako književno-istorijske podatke, tako i tematsko-motivske i idejne slojeve.
Učenici sedmog razreda sada uspevaju da daju potpuniju analizu književnih junaka u odnosu na ranije godine i da sagledaju kako društveno-istorijski uslovi utiču na razvoj jednog književnog dela, ali i na odnos pisca prema stvarnosti.
Lektira za sedmi razred osnovne škole obuhvata neka od najznačajnijih književnih dela kako iz svetske, tako i iz domaće književnosti.
Lektiru možemo razvrstati na osnovu književnih rodova kojima određena dela pripadaju. Iz oblasti lirike, učenici se na početku školske godine susreću sa narodnom pesmom Kujundžija i hitroprelja, kao i sa dodatnim izborom Posleničkih narodnih pesama. Uključena je i narodna ljubavna lirika sa pesmom Ljubavni rastanak.
Potom učenici doživljavaju i proučavaju pesme naših velikih modernističkih pesnika Jovana Dučića (Podne) i Milana Rakića (Simonida), sa kojima su se već sreli u ranijim razredima. Novi pesnik iz sveta Moderne, za učenike sedmog razreda je Sima Pandurović sa svojom pesmom Biserne oči.
Velika pažnja se poklanja izuzetno značajnoj pesmi Milutina Bojića – Plava grobnica.
U programu sedmog razreda je i Desanka Maksimović i njena divna pesma Strepnja, kao i potresna Krvava bajka.
Do kraja školske godine, učenici se upoznaju sa pesmom Nebo Stevana Raičkovića, pesmama Manasija Vaska Pope, Vetar Ivana V. Lalića i izborom iz zbirke Plavi čuperak Miroslava Mike Antića.
Epiku kao književni rod, đaci sedmog razreda savladavaju kroz podsećanje na kratke folklorne forme kao što su pitalice, poslovice i zagonetke, ali i kroz epske narodne pesme pokosovskog ciklusa. Tu su Dioba Jakšića, Mali Radojica, Ivo Senković i aga od Ribnika i nekoliko pesama o hajducima i uskocima po izboru.
Sa dužom epskom formom, odnosno sa narodnom pripovetkom, učenici se upoznaju kroz Zlatnu jabuku i devet paunica.
Negde u vreme praznika posvećenom Svetom Savi, sa učenicima se obrađuju tekstovi samog Svetog Save, poput njegovog Pisma igumanu Spiridonu, ali i sa narodnim i autorskim pričama, predanjima i poezijom o Svetom Savi.
U sklopu lektire za sedmi razred se nalaze i odlomci iz autobiografskog dela Dositeja Obradovića, Život i priključenija, potom roman Janka Veselinovića Hajduk Stanko i odlomci iz Kanjoša Macedonovića, Stefana Mitrova Ljubiše.
Jedna od najomiljenijih dečijih lektira je roman Stevana Sremca, Pop Ćira i pop Spira, kao i komedija Jovana Sterije Popovića, Pokondirena tikva.
Učenici tumače i čitaju odlomke iz satirične pripovetke Mrtvo more Radoja Domanovića, potom odlomke iz Potere za pejzažima Peđe Milosavljevića i Priče o kmetu Simanu Ive Andrića. Dopunski izbor čine odlomci iz pripovetke Naš Božić Bore Stankovića, odlomci iz Ruskog hrta Milorada Pavića, Pisma iz moje vetrenjače Alfonsa Dodea, Voleo sam vas Aleksandra Puškina, kao i izabrani naučnopopularni i informativni tekstovi.
Ono što učenici smatraju zahtevnom lektirom, zapravo su knjige koje su obeležile detinjstvo svih nas. To su Doživljaji Nikoletine Bursaća Branka Ćopića, Dnevnik Ane Frank i Mali princ Antoana de Sent Egziperija.
Pop Ćira i pop Spira, Stevan Sremac. Jedan od najpopularnijih romana Stevana Sremca, pored Zone Zamfirove je svakako roman Pop Ćira i pop Spira. Pisac je inspiraciju za ovaj roman našao u stvarnim događajima. Naime, dva sveštenika su se posvađala, pa je jedan drugome uspeo da izbije zub koji su posle, kako bi se našalili, zamenili konjskim zubom, i sa tim dokazom otišli kod vladike da presudi ko je kriv. Delo je puno zdravog humora, a prikazuje život ljudi u Vojvodini, njihov mentalitet i afinitete. Čitava priča se razvija oko dve naizgled slične porodice. Sa jedne strane je sveštenik Ćira sa svojom ženom i ćerkom, a sa druge sveštenik Spira sa svojom ženom i ćerkom. Jedna kći je razmažena, ona čita, svira klavir i ume da koketuje, a druga je zdrava, rumena, vredna u kući i sramežljiva. Sremac ističe tradicionalne vrednosti i na blag način osuđuje svaku vrstu izveštačenosti.
Pokondirena tikva, Jovan Sterija Popović. Jedna od najpoznatijih komedija slavnog Sterije, objavljena je 1838. godine. Ova komedija se i dan danas igra na scenama širom Srbije, a glumice se otimaju o ulogu Feme, glavne junakinje drame. Fema je žena opančara koja se nakon smrti muža odlučuje da promeni svoj dotadašnji život. Naprasno postaje nobles-dama, govori francuski, oblači se po poslednjoj modi i predstavlja se kao da je plemenitog roda. Naravno, sve ovo ona čini na takav način da izaziva smeh i podsmeh: francuske reči izgovara pogrešno, garderobu kombinuje nakaradno, a kroz pokušaje da prikaže manire visokog društva izbijaju prostota i glupost. U čitavu svoju izmaštanu težnju, ona želi da uvuče i skromnu ćerku Evicu, koja joj se svim silama suprotstavlja i gleda da je otrezni.
Mali princ, Antoan de Sent Egziperi. Večita knjiga, knjiga za decu i odrasle, očarava sve generacije i ne zastareva. Ova knjiga je prevedena na oko 300 svetskih jezika i smatra se obaveznom lektirom svuda na zemaljskoj kugli. Mali princ je vrlo neobična priča o dečaku (princu) koji živi na malenoj planeti. Dečak putuje i obilazi druge planete gde upoznaje odrasle koji su za njega skoro pa čudni zbog toga što prikazuju osobine sa kojima se mali princ nije susretao. Sve što je u ovoj knjizi rečeno je jedna velika metafora kroz koju se kritikuje moderno društvo.
Hajduk Stanko, Janko Veselinović. Ovaj roman koji spada u naše istorijske romane, sastoji se iz tri dela. Prvi deo je Odmetnik, drugi Osvetnik, a treći Besmrtnik. Za glavnog junaka je uzet Stanko Aleksić koji je čovek iz naroda, ali umetnički prilagođen i obrađen. Kroz roman se učenici upoznaju sa životom srpskog naroda u vreme turske vlasti u Srbiji, kao i sa sudbinom hrabrog hajduka Stanka i njegovom borbom za čast.
Dnevnik Ane Frank, Ana Frank. Ovo je izuzetan roman koji je sastavljen na osnovu dnevničkih zapisa devojčice od 13 godina koja je kao Jevrejka živela sa roditeljima i prijateljima u jednom skrovištu u Amsterdamu. Radnja se dešava u vreme nacističke okupacije, kada su Jevreji bili u smrtnoj opasnosti. Ana vodi dnevnik čitave dve godine, odnosno od svog trinaestog rođendana, pa sve do trenutka kada je sa porodicom uhvaćena i odvedena u logor.
